تەرمی ڕاپەرێکی ناسراو لەناو ماڵەکەی خۆیدا دۆزرایەوە و تاکو ئێستاش هۆکاری گیان لەدەستدانەکەی نادیارە.
میدیا ئەڵمانییەكان بڵاویانكردەوە، ئەمڕۆ هەینی، تەرمی ژیوار حیجابی، ڕاپەڕی دیاری دانیشتووی ئەڵمانیا و ناسراو بە خەتەر لە ماڵەكەی خۆیدا دۆزراوەتەوە.
ڕاشیانگەیاندووە، تیمەكانی پۆلیسی ئەڵمانیا لێكۆڵینەوەیان لە ڕووداوەكە دەستپێكردووە و تا ئێستاش هۆكاری گیان لەدەستدانی ئەو ڕاپەرە نازاندرێت.
ژیوار حیجابی، ناسراو بە (خەتەر) لە ساڵی 1982، لە شاری سنەی ڕۆژهەڵاتی كوردستان لەدایكبووە،لە تەمەنێكی منداڵیدا لەگەڵ خێزانەكەیدا ڕوویان لە وڵاتی ئەڵمانیا كردووە.

تەرمی "خەتەر" لە ماڵەکەی خۆیدا دۆزرایەوە

لە یەکێک لە پڕۆژە نیشتەجێبوونەکانی شاری هەولێر ئاگر لە ماڵێک کەوتەوە و دوو کەس بەهۆیەوە برینداربوون. 
ئەمڕۆ هەینی، 9-5-2025، شاخەوان سەعید، وتەبێژی بەرگری شارستانی هەولێر، لە لێدوانێکدا ڕایگەیاند: "ئەمڕۆ تیمەکانی ئێمە ئاگادارکراونەتەوە لە هەبوونی ئاگر لە ماڵی هاوڵاتییەک لە یەکێک لە پڕۆژە نیشتەجێبووەکانی شاری هەولێر، خێرا تیمەکانی ئێمە گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە".
ڕاشیگەیاند، لەنێو ماڵی هاوڵاتییەکە کۆگایەک کەلوپەل هەبوو، دوای کەمتر لە کاتژمێرێک ئاگرەکە کۆنتڕۆڵکرا و دوو کەس بەسووکی بەهۆی ئاگرەکەوە سووتان.
وتیشی، تاکو ئێستا هۆکاری کەوتنەوەی ئاگرەکە نەزانراوە، شوێنەکەش هیچ مەرجێکی سەلامەتی تێدا نەبووە.

لە هەولێر ئاگر لە ماڵێک کەوتەوە

نرخی دۆلار گۆڕانكاریی بەسەرداهات و بەراورد بە دوێنێ پێنجشەممە بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی.
ئەمڕۆ هەینی،9-5-2025، بەهای دۆلار بەرامبەر بە دینار لە بازاڕەكانی هەرێمی كوردستان، بەرزبووە و لە ئێستادا 100 دۆلاری ئەمریكی بە 143 هەزار و 250 دینار، مامەڵەی پێوەدەكرێت.

نرخی دۆلار بەرزبووەوە

لە سنووری پیرمام، تەرمی کارمەندی هێزێکی ئەمنی لە ماڵەکەی خۆیدا دۆزرایەوە، کە شوێنەواری گولـلە بە جەستەوەیەتی.
ئەمرۆ هەینی 9-5-2025، بە پێی زانیارییەکان، رووداوەکە لە گوندی ماوانی سەر بە ناحیەی دارەشەکران لە پیرمام رویداوە.
هاوکات، ئەو کەسەی تەرمەکەی دۆزراوەتەوە خێزاندارە و ئەندامی هێزێکی ئەمنی بووە، تەرمەکەی شوێن گوللەی پێوە بووە،
ئاماژە بەوەشکراوە، لە ئێستادا لێکۆڵینەوە لە رووداوەکە دەستی پێکردووە.

تەرمی کارمەندێکی هێزی ئەمنی دۆزرایەوە

گرژییەکانی نێوان هیندستان و پاکستان تادێت بەرەو هەڵکشان دەچێت، لەگەڵ زیادبوونی ڕووبەڕووبوونەوە و بەزاندنی سنوورە سەربازییەکان، مەترسیی بەکارهێنانی چەکی ئەتۆمی لەلایەن هەردوو وڵاتەوە زیاتر دەبێت.
ئەم ناکۆکییە، مەترسی لەسەر ئاو و ئاسایشی ئابووری هەردوو وڵات و ناوچەکە دروست دەکات، ئەمەش پێویستی بە دەستێوەردانی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و بانکی نێودەوڵەتی هەیە بۆ نێوەندگیری نێوانیان و کارکردن بۆ رێگریکردن لە پەرەسەندنی زیاتری جەنگەکە بە دانوستاندن لەسەر پەیماننامەیەکی هاوتەریب بۆ هەردوو وڵات.
لەگەڵ ئەوەشدا، پەیمانی ئاوەکانی ئیندوس کە لە ساڵی 1960 ئەنجامدرا، وەک هۆکارێکی گرنگ بۆ پاراستنی سەقامگیری ناوچەکە دەبیندرێت. پەیماننامەکە دابەشکردنی ئاو لە نێوان هیندستان و پاکستان ڕێکدەخات و بەشدارە لە کەمکردنەوەی گرژییەکانی نێوان هەردوو دراوسێی ناکۆک، بەڵام بە بڕوای شارەزایان دوور نییە لەگەڵ سەرهەڵدانەوەی ئەم جەنگەدا، ناکۆکی لەنێوان ئەو دوو وڵاتەدا دروست ببێت لەسەر ئاوی رووباری ئیندوس.
وڵاتانی نێوەندگیر، دەبێت رێگری بکەن لە هەڵپەساردن و هەڵوەشاندنەوەی پەیماننامەی ئاوەکانی ئیندوس، ئەگەر رێگری لە رۆشتنی ئاو بکرێت لە هیندستانەوە بۆ پاکستان، دوور نییە حکومەتی پاکستان بکەوێتە ژێر فشارەوە و پەنا بۆ کردەوەی سەربازیی گەورەتر ببات وەک، چەکی ئەتۆمی.
کاردانەوەی پاکستان لە ئەگەری گرتنەوەی رووبارەکە، زۆر توند دەبێت. ڕووباری ئیندوس نزیکەی لەسەدا 80ی کشتوکاڵی ئاودێری پاکستان دابین دەکات، کشتوکاڵی پاکستان، نزیکەی ٪25ی بەرهەمی ناوخۆیی وڵاتەکە پێکدەهێنێت و ٪65ی هێزی کاری تێدا بەکاردێت.
لینا بەدری، هاوکار لە پرۆگرامی ئاسایشی نێودەوڵەتی دەڵێت: هیندستان لە ئێستادا هیچ توانایەکی نییە بۆ سنووردارکردنی دەستڕاگەیشتن بە ئاو لەلایەن پاکستانەوە، چونکە پەیماننامەی ئاوەکانی ئیندوس رێگری لە هیندستان دەکات لە دروستکردنی بەنداو.
لە ئەگەری هەڵپەساردنی پەیماننامەکە، ئەگەر هیندستان بەنداویش دروست نەکات، بە رشتنی نیشتووی کۆگاکان دەتوانێت زیانێکی زۆر بە رووبارەکە بگەیەنێت بەشێوەیەک کە وڵاتی پاکستان نەتوانێت سوود لە بەکار‌هێنانی ئاوەکەی ببینێت.
بەپێی راپۆرتی میدیاکان، هیندستان لە ئێستاوە دەستیکردووە بە جێبەجێکردنی ئەم پرۆسەیە.
پەیماننامەی ئاوەکانی ئیندوس، پەیماننامەیەکی دابەشکردنی ئاوە لە نێوان هیندستان و پاکستان کە لەلایەن بانکی جیهانییەوە ڕێکدەخرێت بۆ بەکارهێنانی ئاوی ڕووباری ئیندوس و لقەکانی لەلایەن هەردوو وڵاتەوە.
ئەم ڕێککەوتنە، لە 19-9-1960، لە شاری کەراچی، لەلایەن جەوهەرلال نەهرۆ، سەرۆک وەزیرانی هیندستان و ئەیوب خان، سەرۆکی پاکستان واژۆ کراوە. لە 23-4-2025، حکومەتی هیندستان پەیماننامەکەی هەڵپەسارد، بەهۆی هەبوونی نیگەرانییەکانی ئاسایشی نەتەوەیی و گومانی پشتیوانی پاکستان لە تیرۆرستی پاڵپشتیکراو لەلایەن پاکستانەوە.

جەنگی هیندستان و پاکستان سەر دەکێشێت بۆ جەنگی ئاو؟

وتەبێژی بەڕێوەبەرایەتیی شارەوانیی سلێمانی رایگەیاند، "کارەکانی شەقامی 100 مەتریی سلێمانی بە باشی بەڕێوەدەچن، لە کۆتایی ئەمساڵدا بەشێکی شەقامەکە دەکرێتەوە".
زەردەشت رەفیق، وتەبێژی بەڕێوەبەرایەتیی شارەوانیی سلێمانی رایگەیاند، "کارەکانی شەقامی 100 مەتریی سلێمانی بە باشی بەڕێوەدەچن و زیاتر لە %65ی کارەکانی پرۆژەکە تەواوبوون".
لەبارەی کردنەوەی پرۆژەکە وتەبێژی بەڕێوەبەرایەتیی شارەوانیی سلێمانی ئاماژەی بەوەشکرد، "ئەگەر کارەکان بەم شێوەیە بکرێت ئەمساڵ بەشێکی پرۆژەکە دەکرێتەوە، هەروەها بەرنامەی شارەوانیی سلێمانی وایە لە مانگی 9ی ساڵی 2026دا کۆتایی بە کارەکانی پرۆژەکە بهێنرێت و بە تەواوی بکرێتەوە".
پڕۆژەى شەقامى 100 مەترى سلێمانى، کە بە ئۆتۆبانى بابان ناسراوە ساڵى 2020 بەردى بناغەى دانرا، بڕیاربوو مانگى حەوتی ساڵى ڕابردوو کارەکانى قۆناغى یەکەمى تەواو ببێت، بەڵام بەهۆى دابین نەکردنى بودجەى پێویست تەواو نەکرا و تا ئێستاش کارکردن تێیدا بەردەوامە. ئەم ئۆتۆبانە درێژییەكەی 34 كیلۆمەترە و بە گوژمەی 400 ملیار دینار تەواو دەكرێت، پێنج ئەندەرپاس و حەوت یەكتر بڕ و فلای ئۆڤەرێك و چوار پردیش لەخۆ دەگرێت.

وادەی کردنەوەی شەقامی 100 مەتری سلێمانی راگەیەندرا 

دانا عەبدولکەیم, وەزیرى ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن لە لێدوانێکیدا ئاماژەی بەوەکرد، دابەشکردنى یەکەکانى نیشتەجێبوونى کرێنشینان لە دوا قۆناغدایە و ناوەکان جیاکراونەتەوە، لە چەند هەفتەى داهاتوو بەسەر کرێنشینانى شایستەدا دابەشدەکرێن.
زیاتر لە 10 ساڵە حکومەتى هەرێمى کوردستان لە رێگەى وەزارەتى ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن، نزیکەی نۆ هەزار یەکەى نیشتەجێبوونى بۆ کرێنشینان دروستکردووە بەڵام تاوەکو ئێستا بەسەر کرێنشیناندا دابەشنەکراون، وەزیرى ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن دەڵێت، " لە چەند هەفتەى داهاتوو ئەو یەکانە دابەشدەکرێن".
لەساڵى 2024دا وەزارەتى ئاوەدانکردنەوە ئەوەشی رایگەیاند، 26 هەزار فۆڕم بۆ ئەو یەکانە پڕکراوەتەوە، بۆیە پێویستیان بە کاتێکى زۆرە تاوەکو دەیسەلمێنن ئەوانەى فۆرمیان پڕکردووەتەوە کەمدەرامەتن و شایستەى ئەوەن کە یەکەى نیشتەجیبوونیان پێبدرێت یاخود نا.

"یەکەکانى نیشتەجێبوونى کرێنشینان دابەشدەکرێن"

ئەمرۆ هەینی 9-5-2025، کەشناسی هەرێم رایگەیاند، ئەمرۆ ئاسمان ساماڵ و پەڵەهەور بۆ نیمچەهەور دەبێت، پلەکانی گەرماش بە نزیکی دوو تا سێ پلە بەرزدەبنەوە بەراوورد بە تۆمارکراوەکانی دوێنێ.
ئەمڕۆ لە راگەیەندراوێکدا، کەشناسی هەرێم پێشبینی کەشوهەوای بڵاوکردەوە و رایگەیاند، "ئەمرۆ ئاسمان ساماڵ و نیمچەهەور دەبێت، پلەکانی گەرماش بەرزدەبنەوە"، کەشناسی عێراقیش رایگەیاند، "ئەگەری هەیە لە سبەینێوە باران و هەورەبروسکە لە ناوچەکانی هەرێمی کوردستان دەستپێبکات و پێشبینی خۆڵبارینیش دەکەن".
لە بارەی کەشی رۆژانی داهاتووشەوە کەشناسی عێراق دەڵێت، لە سبەینێوە بارانبارین لە ناوچە جیاوازەکانی هەرێمی کوردستان دەستپێدەکات و هەورەبروسکەشی لەگەڵ دەبێت.
ئەوەشی راگەیاند، بارانبارین بە شێوەیەکی پچڕپچڕ هەتاوەکو کۆتایی رۆژی دووشەممە بەردەوامدەبێت.
لە ئێستادا، کەرکوک و گەرمیان لە ریزبەندی ناوچەکانی هەرێمی کوردستان، بەرزترین پلەی گەرمییان هەیە. 
پلەکانی گەرما لە ناوچەکانی هەرێمی کوردستان بەم شیوەیەن:
هەولێر : 35 پلەی سیلیزی
سلێمانی : 32 پلەی سیلیزی
دهۆک : 34 پلەی سیلیزی
کەرکوک : 36 پلەی سیلیزی
زاخۆ: 35 پلەی سیلیزی
هەڵەبجە : 34 پلەی سیلیزی
سۆران : 32 پلەی سیلیزی
حاجی ئۆمەران : 23 پلەی سیلیزی
گەرمیان : 38 پلەی سیلیزی

کەشی پێشبینیکراوی 48 کاتژمێری داهاتوو چۆنە؟

جێگری سەرۆکی ئەمەریکا: ئەوە کێشەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا نییە بەهیچ شێوەیەک، داوا دەکەم هەردوولا گرژییەکان کەم بکەنەوە.
لە دیمانەیەکدا، جەی دی ڤانس، جێگری سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند: لە شەڕی نێوان هیندستان و پاکستان ئەوەی لە دەستمان دێ ئەوەیە، هانیان بدەین گرژییەکان کەم بکەنەوە، بەڵام هیچ پەیوەندیمان بە ناکۆکی و شەڕی نێوانیان نییە.
ئەمە لە کاتێکدایە، باڵیۆزی پاکستان لە نەتەوە یەکگرتووەکان لە دیمانەیەکدا لەگەڵ تۆڕی هەواڵیی سی ئێن ئێن دەڵێت: "هیندستان و پاکستان لەسەر ئاستی ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوەیی پەیوەندییان بەیەکەوە کردووە و لەبارەی گرژییەکانی نێوانیان گفتوگۆیان کردووە".

جێگری سەرۆکی ئەمەریکا: پەیوەندیمان بە جەنگی نێوان هیندستان و پاکستانەوە نییە

نرخى نەوت لە بازاڕەکانى جیهان گۆڕانکارییان بەسەرداهاتووە و بەراورد بە رۆژانی رابردوو، هەردوو جۆرەکەی نەوت نرخەکەیان بەرزبونەوەی بەخۆیانەوە بینیوە.
ئەمڕۆ هەینی 9-5-2025، نرخى بەرمیلێک نەوتى خاوى برێنت بە 62 دۆلار و 95 سەنت، لەبازاڕەكانی جیهاندا مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە رۆژی پێشوتر نرخەکەی بەرێژەی 0.2% بەرزبوەتەوە.
جگە لە نەوتی برێنت، یەک بەرمیل لە نەوتی تەکساسى ئەمەریکیش بە 59 دۆلار و 57 سەنت مامەڵەی پێوەدەکرێت و نرخەکەی بەرێژەی 0.1% بەرزبوەتەوە.

نرخی نەوت بەرز بوویەوە

نرخی زێڕ، بۆ هەر ئۆنسەیەک نزیکەی 200 دۆلار دابەزی و لە ئێستادا نرخی ئۆسەیەک زێڕ بە 3324 دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت.
ئەمڕۆ هەینی 9-5-2025، نرخی ئۆنسەیەک زێڕ بە سێ هەزار و 324 دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەراورد بە دوێنێ پێنجشەممە نرخەکەی نزیکەی کەمێک بەرزبووەتەوە.
بەهای زێڕ، لە سەرەتای ئەمساڵەوە بەڕێژەی 20٪ بەرزبووەتەوە و جەنگی بازرگانی و دۆخی جیۆسیاسی و کەمکردنەوەی نرخی سوود هۆکاری گرانبوونی زێڕن.
نرخی زێڕی ئێستای زێڕ لە بازارەکانی کوردستان بەم شێوەیەیە:-
مسقاڵێک زێڕی عەیارە 18 بە 580 هەزار دینارە.
مسقاڵێک زێڕی عەیارە 21 بە 677 هەزار دینارە.
مسقاڵێک زێڕی عەیارە 22 بە 709 هەزاردینارە.
مسقاڵێک زێڕی عەیارە 24 بە 774 هەزار دینارە.

ئەمڕۆ زێڕ بەچەند مامەڵەی پێوە دەکرێت؟

ڤلادیمیر پوتین، سەرۆکی ڕووسیا دووپاتی کردەوە، پەیوەندییەکانی نێوان مۆسکۆ و پەکین سوودی بۆ هەردوولا هەیە و دژی هیچ کەس و وڵاتێک نییە.
ئەمڕۆ پێنجشەممە 8-5-2025، سەرۆکی رووسیا پێشوازیی لە شی جین پینگ، هاوتا چینییەکەی کرد.
پوتین لە میانی کۆبوونەوەی لەگەڵ هاوتا چینییەکەی ڕایگەیاند، پەیوەندییەکانمان لەگەڵ پەکین بۆ بەرژەوەندیی گەلی هەردوو وڵات پەرە پێدەدەین نەک دژی هیچ لایەنێک.
سەرۆکی ڕووسیا، پێشوازیی لە گواستنەوەی تەکنەلۆجیای چینی بۆ وڵاتەکەی کرد و ئاماژەی بەوەکرد، لەگەڵ سەرۆکی چین ژمارەیەک ڕێککەوتنی بازرگانیمان واژۆ کرد، هاوکات چینیش پاڵپشتی خۆی بۆ رووسیا دووپات کردەوە. 
سەرۆکی چین ئەوەشی راگەیاند، متمانەی سیاسی نێوان چین و ڕووسیا قووڵتر دەبێتەوە و پەیوەندییەکانیش بۆ هاوکاریی کردەیی پتەوتر دەبن.
لە کۆتایی قسەکانیشیدا، جەختی لەسەر پتەوی و بەهێزی پەیوەندییەکانی لەگەڵ رووسیا کردەوە لە ئێستادا.

سینەمای قەلەم

گەڕان بکە بۆ نوێترین فیلم و دراما جیهانیەکان لە سینەمای قەڵەم بە زمانی کوردی و بیانی

نوێترین