تەرمی ڕاپەرێکی ناسراو لەناو ماڵەکەی خۆیدا دۆزرایەوە و تاکو ئێستاش هۆکاری گیان لەدەستدانەکەی نادیارە.
میدیا ئەڵمانییەكان بڵاویانكردەوە، ئەمڕۆ هەینی، تەرمی ژیوار حیجابی، ڕاپەڕی دیاری دانیشتووی ئەڵمانیا و ناسراو بە خەتەر لە ماڵەكەی خۆیدا دۆزراوەتەوە.
ڕاشیانگەیاندووە، تیمەكانی پۆلیسی ئەڵمانیا لێكۆڵینەوەیان لە ڕووداوەكە دەستپێكردووە و تا ئێستاش هۆكاری گیان لەدەستدانی ئەو ڕاپەرە نازاندرێت.
ژیوار حیجابی، ناسراو بە (خەتەر) لە ساڵی 1982، لە شاری سنەی ڕۆژهەڵاتی كوردستان لەدایكبووە،لە تەمەنێكی منداڵیدا لەگەڵ خێزانەكەیدا ڕوویان لە وڵاتی ئەڵمانیا كردووە.

تەرمی "خەتەر" لە ماڵەکەی خۆیدا دۆزرایەوە

دۆناڵد ترەمپ: لە هەوڵی ئەوەداین کە بەبێ ئەوەی پێویست بە بۆردوومان کردن هەبێت، پرسی ئەتۆمیی ئێران چارەسەر بکەین".
دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، ڕایگەیاند، کە حەزمی لە بۆردوومانکردنی ئێران نییە و دەیەوێت ئەوان زۆر سەرکەوتووبن، ئەم لێدوانەی ترەمپ لە کاتێکدایە، کە پێشتر ئەوە بڵاو کرابوویەوە کە ئیسرائیل بژاردەی ‌هێرشی سەربازی و بۆردوومانکردنی دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێرانی پێ باشتر بووە، بەڵام ترەمپ ڕێگریی لە جێبەجێکردنی ئەو بژاردەیە کردووە و هانی گفتوگۆی داوە.
ئاشکرایە، ترەمپ لە پلانیدا هەیە لە میانەی سەردانەکەی بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کە سەردانی هەریەکە لە سعودییە و قەتەر و ئیمارات دەکات، ناوی کەنداوی فارس بۆ کەنداوی عەرەبی بگۆڕێت، ئەم هەوڵەی ترەمپیش ئێرانی نیگەران کردووە. 
ئەم لێدوانەی ترەمپ لە کاتێکدایە، کە ئەمریکا و ئێران گفتوگۆیان دەستپێکردووە و تا ئێستا سێ جار، دوو جار لە مەسقەت و جارێک لە ڕۆما، کۆبوونەتەوە، بڕیارە لە کۆبوونەوە بەردەوام بن. بەڵام لەگەڵ ئەمەشدا ئەمریکا لە گوشارەکانی بۆ سەر ئێران، وەک سزادانی کەرتی نەوتیی ئەو وڵاتە بەردەوامە.

ترەمپ: نامەوێت بۆردوومانی ئێران بکەم

محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا 10 یاداشتنامەی لێکتێگەیشتنیان لە چەند بوارێکدا واژۆکرد.
ئەمڕۆ 8-5-2025، دوای کۆبوونەوەکەیان، نوسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و تیایدا دەڵێت، " محەمەد شەیاع سودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا 10 یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن لە نێوان عێراق و تورکیا لە چەند بوارێکدا واژۆ دەکەن".
لە راگەیەندراوەکەدا ئەو یاداشتنامانە هاتووە کە لەسەری رێککەوتوون، ئەوانیش بریتین لە:
-	یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن سەبارەت بە هاوکاری لە بوارەکانی پیشەسازی بەرگری و ئاڵوگۆڕکردنی ئەزموونەکان.
-	یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن لە بواری رێوشوێنەکانی کارپێکردنی ستاندارد بۆ گەڕانەوەی خۆبەخشانەی هاوڵاتیانی عێراقی لە تورکیا.
-	رەشنووسی یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن بۆ هاوکاری لە بوارەکانی دادوەری.
-	یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن تایبەت بە هاوکاری لە بەرەنگاربوونەوەی بازرگانی نایاسایی ماددە هۆشبەرەکان.
-	پرۆتۆکۆڵی هاوکاری سەبارەت کردنەوەی لقی زانکۆکانی تورکیا لە بەغداد و بەسرە.
-	یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن لە بواری بەڕێوەبردنی فریاگوزاری و کارەساتەکان.
-	یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن بۆ هاوکاری لە بوارەکانی پەیوەندییە گشتییە دیجیتاڵییەکان.
-	یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن لە بواری چالاکیەکانی ستاندارد و پێوانەکردن.
-	دوو یاداشتی لێکتێگەیشتن لە بواری هاوکاری راهێنان بۆ وەزارەتی ناوخۆ.

ئەردۆغان و سودانی چەند یاداشتنامەیەکیان واژۆکرد

محەمەد شیاع سودانی پاش گەیشتنی بە ئەنقەرە، لەلایەن رەجەب تەیب ئەردۆغانەوە پێشوازیی لێکرا و کۆبوونەوە.
بەپێی زانیاریی میدیا عێراقییەکان، محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق لە کۆبوونەوەکەیدا لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیا، دەڵێت، “تورکیا وڵاتێکی زۆر گرنگە بۆ ئێمە، دەمانەوێت پەیوەندییەکانی عێراق و تورکیا بەشێک بن لە هاوکێشەی سەقامگیریی ناوچەکە”.
ئەوەشی راگەیاند، رێگای گەشەپێدان بە سەرۆکایەتیی عێراق و تورکیا، یەکێکە لە گرنگترین پرۆژەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست. 
بەپێی بەیاننامەیەکی نوسینگەی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، سودانی سەرپەرشتیی رێوڕەسمی واژووکردنی چەند یاداشتێکی لێکتێگەیشتن لەگەڵ لایەنی تورکیا لە بوارە جیاجیاکاندا دەکات.

سودانی: تورکیا وڵاتێکی زۆر گرنگە بۆ ئێمە

رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا رایگەیاند، "ئەمڕۆ بێت یان سبەی پەکەکە چەک دادەنێت". 
ئەمڕۆ پێنجشەممە 08-05-2025، ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیا پێشوازی لە بەشێک لە پەرلەمانتارانی ئاکپارتی و وەزیرانی کابینەکەی کرد.
بەپێی زانیاریی میدیا تورکییەکان، ئەردۆغان لە میانی دیدارەکەدا دەڵێت، "هەموو ئاستەنگەکانییان تێ پەڕاندووە، ئەمڕۆ بێت یان سبەی سەرئەنجام پەکەکە چەکەکانی دادەنێت و ڕێکخراوەکە هەڵدەوەشێنێتەوە، ڕەنگە کەسانێک هەبن بیانەوێت سوود لە تێکدانی پرۆسەی ئاشتی وەربگرن".
ئەردۆغان باسی لەوەش کردووە، دوای نەمانی پەکەکە پرۆسەیەکی نوێ، سەردەمێکی نوێ بۆ هەموومان دەست پێ دەکات و کایەی سیاسیش رۆڵێکی گەورەی دەبێت لە پرۆسەکە. هەروەها ئەردۆغان هۆشداری داوە لەوەی پێویستە پرۆسەکە بەباشی بەڕێوەببرێت.
بە بەرپرسانی حیزبەکەشی دەڵێت: "کارێکی مەزنتان دەکەوێتە ئەستۆ. دەکرێ کەسانێک بیانەوێت لەڕووی سیاسییەوە ئەم بابەتە بقۆزنەوە، هەر بۆیە دەبێت ئامادە بین. پرۆسەیەکی ئاسان چاوەڕێی ئێمە ناکات. لەم بابەتەدا متمانەم بە ئێوە هەیە".
گوتەبێژی ئاکپارتیش بە میدیاکانی راگەیاند:" سەرۆک کۆمار پێمانی ڕاگەیاندووە، پێویستە هەمووان هەستیاری بنوێنن لە پڕۆسەی تورکیای بێ تیرۆر و لە نزیکەوە بەدواداچوون بۆ پرۆسەکە بکەن و پشتیوانی لێ بکەن. پرۆسەکە لە هەموو لایەنەکانییەوە چاودێری دەکرێت. ئەم پرۆسەیە سیاسەتی دەوڵەتە. پێویستە بە زووترین کات پەکەکە و هەموو درێژکراوەکانی چەک دابنێن و خۆیان هەڵبوەشێننەوە. هەر هەنگاوێکی کۆنکرێتی بەرەو کۆتایی هێنان بە تیرۆر و هەڵوەشاندنەوەی پەکەکە هەنگاوی ئەرێنی نوێ دەهێنێتە ئاراوە."

ئەردۆغان باسی چەکدانان دەکات

سوپای پاکستان ڕایگەیاند، لە شەوی چوارشەممەوە 25 درۆنی ھیندستانیان خستووەتە خوارەوە.
ئەمڕۆ پێنجشەممە، ئەحمەد شەریف شودری، بەڕێوەبەری گشتیی لە یەکەی پەیوەندیيە گشتییەکانی سوپای پاکستان، لە ڕاگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە: "لە دوێنێ شەوەوە تاکو ئێستا هیندستان 25 درۆنی لە جۆری هارۆپ ڕەوانەی ناوچەکانمان کردووە و ئەمەش کردەیەکی دیکەی ئاشکرای دەستدرێژی سەربازییە".
ئاماژە بەوەشکرد، سوپاکەیان لە ئامادەباشی تەواودایە و لە دوێنێوە بە گشتی 25 درۆنیان خستووەتە خوارەوە.
باسی لەوەشکرد، ئەو درۆنانەی تێکشکێندراون، دروستکراوی ئیسرائیلن.

سوپای پاکستان: 25 درۆنی هیندستانمان تێکشکاند کە سەرجەمیان دروستکراوی ئیسرائیل بوون

وەزیری بەرگری ئیسرائیل هۆشداری توند دەداتە ئێران و هەڕەشەی ئەوەیان لێ دەکات کە ڕووبەڕووی هەمان چارەنووسی حەماس و حزبوڵا دەبێتەوە. ئەمڕۆ پێنجشەممە، ئیسرائیل کاتس، وەزیری بەرگری ئیسرائیل لە لێدوانێکدا هۆشداریدایە ئێران لە هاوکاریکردنی حووسیییەکان و ڕایگەیاند: “هۆشداری دەدەمە سەرکردایەتی ئێران لە هاوکاریکردنی دارایی و پڕچەککردن و بەڕێوەبردنی حووسییەکان”. وتیشی: "گورزی قورس لە حووسییەکان دەدەین ئەگەر بەردەوام بن لە هێرشکردنە سەرمان و سوپای ئیسرائیل هەمیشە ئامادەیە بۆ هەر ئەرکێک".

وەزیری بەرگری ئیسرائیل: هەمان چارەنووسی حەماس و حزبوڵا چاوەڕێی تاران دەکات

پەرەسەندنی گرژییەکانی هیندستان و پاکستان هێشتا بەردەوامە، شرۆڤەکارانی سەربازی هۆشداری لەوە دەدەن کە هەر جووڵەیەکی هەڵە دەکرێت ببێتە هۆکاری دروستبوونی ململانێیەکی ئاشکرا کە لێکەوتەی ترسناکی دەبێت.
ئینفوگرافیکێک کە لەلایەن نیویۆرک تایمزەوە بڵاوکراوەتەوە، کە ئەوە نیشان دەدات، چۆن سەرچاوەکانی هاوردەکردنی چەک بۆ هەردوو وڵاتی پاکستان و هیندستان لەم ساڵانەی دواییدا گۆڕانکارییەکی ستراتیژی بەرچاویان بەخۆوە بینیوە و گۆڕانکاری ڕوون لە سەرچاوەکانی هاوردەکردنی چەک بۆ هەردوو وڵات لە ماوەی ساڵی 2006 تا 2024 دەبینرێت.
ئەگەر سوپای هیندستان و پاکستان بەراورد بکرێت، ئەوا لە رووی ژمارەوە سوپای هیندستان بەهێزتر دەردەکەوێت.
ژمارەکانیش بەم شێوەیەن: 
سوپای هیندستان، ریزبەندی چوارەم وڵاتی جیهانی هەیە لەرووی ژمارەی سەربازەوە و بەم شێوەیەیە: سەربازی چالاک 1،455،000 سەرباز، سەربازی یەدەگەکانی 1،155،000 سەرباز، 4201 تانک، 3975 تۆپخانە، 148،594 ئۆتۆمبێلی زرێپۆش، 1399 فڕۆکەی سەربازی (کۆی گشتی)، 513 فڕۆکەی جەنگی، 80 هێلیکۆپتەر، 293 کەشتی دەریایی و پێشبینی دەکرێت 180 کڵاوەی ئەتۆمیی هەبێت.
هاوردەی چەکەکانی هیندستان لە فەرەنسا لە سەدا 1 بۆ 33% بەرزبووەتەوە و لە ئەمریکاشەوە لە 2% بۆ 10% بەرزبووەتەوە. هەروەها هاوردەکردنی لە ئیسرائیلەوە لە سەدا 6 بۆ لەسەدا 13 زیادی کردووە، ئەمەش ڕەنگدانەوەی گەشەسەنی پەیوەندییەکانیان و بەهێزکردنی هاوبەشی و بەرگرییەتی لەگەڵ ئەم وڵاتانە.
لە بەرامبەر ئەوەشدا سوپای پاکستان، ریزبەندی 12ـەم وڵاتی جیهانی هەیە و بەم شێوەیەیە: سەربازی چالاک 645،000 سەرباز، سەربازی یەدەگەکانی 550،000 سەرباز، 2627 تانک، 2629 تۆپخانە، 17،516 ئۆتۆمبێلی زرێپۆش، 1399 فڕۆکەی سەربازی (کۆی گشتی)، 328 فڕۆکەی جەنگی، 57 هێلیکۆپتەر، 121 کەشتی دەریایی و پێشبینی دەکرێت وڵاتی هیندستان 170 کڵاوەی ئەتۆمیی هەبێت.
بەپێی داتاکان، هاوردەکردنی چەک بۆ پاکستان، لە چین ساڵی 2003 سەدا 36 بووە، بەڵام لە ساڵی 2024دا بەرز بووەتەوە بۆ سەدا 81، ئەمەش هەنگاوێکە بۆ قووڵبوونەوەی هاوکارییە سەربازییەکانی نێوان چین و پاکستان لەم جەنگەدا لە ئەگەری تەشەنەسەندنی گرژییەکان،
بەڵام لە بەرامبەردا، هاوردەی چەک لە ئەمریکاوە بۆ پاکستان لە سەدا 36ـەوە دابەزیوە بۆ سەدا سفر، هەروەها هاوردەکردنی لە هۆڵەنداوە لە سەدا سفرەوە بۆ لەسەدا 6 زیادیکردووە، هەروەها هاوردەکردنی چەک لە فەرەنسا بۆ پاکستان لە ئێستادا وەستاوە.

هیندستان یان پاکستان بەهێزترە؟ کام وڵات پشتگیریان دەکات؟

وەزارەتی دەرەوەی تاڵیبان رایگەیاند، "داوا لە هیندستان و پاکستان دەکەین ئارامگربن و سەقامگیری ناوچەکە نەخەنە مەترسییەوە، بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانیان ڕێگەی گفتوگۆ و لێکتێگەیشتن بگرنەبەر". 
ئەمڕۆ چوارشەممە 7-5-2025، لە بەیاننامەیەکدا وەزارەتی دەرەوەی تاڵیبان ئەوەی راگەیاند، کە نیگەرانن لە رووداوەکانی دوێنێشەو، ئەو گرژی و شەڕەی روویداوە لە نێوان هیندستان و پاکستاندا، مایەی نیگەرانییانە، هەروەها داوای لە هەردوو وڵاتەکە کردووە کێشەکانیان لە رێگەی گفتوگۆ و لێکتێگەیشتنەوە چارەسەر بکەن.
هەر لە بەیاننامەکەدا تاڵیبان ئاماژەی بەوەشکردووە، سەقامگیری و ئاسایشی ناوچەکە بۆ هەمووان گرنگە و پێویستە هەردوو وڵات بیپارێزن، درووستبوونی جەنگ لە بەرژەوەنی هیچ لایەکدا نییە و لەبری ئەو بژاردەیە رێگەی دیپلۆماسی بگرنەبەر.
ئەمە دوای ئەوە دێت، دوێنێشەو 6-5-2025، هیندستان لەڕێگەی چەند موشەکێکەوە لەژێر ناوی ئۆپەراسیۆنی "سندوور"، نۆ پێگەی لە پاکستان کردە ئامانج، لەوانە، جامو، کشمیری.
پاکستان دەڵێت، "هیندستان ناوچە مەدەنییەکانی کردۆتە ئامانج و بەهۆیەوە 26 کەس گیانیان لەدەستداوە و 46 کەسی دیکەش برینداربوون". 
 وەک وەڵامێک بۆ هیندستان، پاکستان پێنج فڕۆکەی هیندستانی بە ئامانج گرتووە و چەن شوێنێکیشیان تۆپبارانکردووە.

هەڵوێستی تاڵیبان لەبارەی هێرشەکانی هیندستان

وتەبێژی وەزارەتی تەندروستیی عێراق، ڕایگەیاند، لە سەرەتای ئەم ساڵەوە 54 تووشبووی تای خوێنبەربوون لە عێراق تۆمار کراون، کە 8ـیان گیانیان لەدەستداوە. 
سەیف بەدر، وتەبێژی وەزارەتی تەندروستیی عێراق، لە لێدوانێکدا ڕایگەیاند، لە سەرەتای ئەم ساڵەوە 54 تووشبووی تای خوێنبەربوون لە عێراق تۆمار کراون، کە 8ـیان گیانیان لەدەستداوە.
ڕاشیگەیاند، زۆرترین تووشبوو لە پارێزگای زیقار تۆمار کراون، کە 17 تووشبووبوون.
ئاشکراشیکرد، زۆرترین ژمارەی گیان لەدەستدان لە پارێزگای کەرکوک تۆمارکراوە. 
تای خوێنبەربوون، نەخۆشییەکی ڤایرۆسییە، کە لە نێوان مرۆڤ بۆ مرۆڤ و ئاژەڵ بۆ مرۆڤ دەگوازرێتەوە و باوترین نیشانەکانی نەخۆشیەکە بریتین لە:- هەست کردن بە دڵ تێکهەڵچوون و سکچوون و ڕشانەوە، تای بەرز، ئازاری ماسوولکە، سەرسوڕان، ئازاری مل، پشت ئێشە و سەرئێشە.

ئاماری گیان لەدەستدان بە نەخۆشی تای خوێنبەربوون ئاشکراکرا

جێگری بەڕێوەبەری گشتیی پرۆگرامی کۆنتڕۆڵکردنی تووتن، ڕایگەیاند، یاسای نوێی (پاراستنی زیانەکانی تووتن) کە بەم نزیکانە دەردەچێت، کۆتایی بە بڵاوبوونەوەی جگەرەی ئەلیکترۆنی کە بە "ڤایپ" ناسراوە دەهێنێت. 
وەسیم کیلانی، جێگری بەڕێوەبەری گشتیی پرۆگرامی کۆنتڕۆڵکردنی تووتن، لە وەزارەتی تەندروستیی عێراق، لە لێدوانێکدا ڕایگەیاند، یاسای نوێی (پاراستنی زیانەکانی تووتن) کە بەم نزیکانە دەردەچێت، کۆتایی بە بڵاوبوونەوەی جگەرەی ئەلیکترۆنی کە بە "ڤایپ" ناسراوە، لە وڵاتدا دەهێنێت.
ڕاشیگەیاند: "یاساکە بەتوندی قەدەغەی هاوردەکردن و فرۆشتنی جگەرەی ئەلیکترۆنی دەکات و ئەوانەی سەرپێچی بکەن، سزای وەک (غەرامەکردن و دەستبەسەرداگرتنی ڤایپ) دەدرێن".
ئاشكراکرد، جگەرەی ئەلیکترۆنی لەئێستادا بەشێوەیەکی بەرچاو لە نێو گەنجان و منداڵان و تەنانەت کچانیشدا بڵاوبووەتەوە.
ئەوەی خستەڕوو، لە هەر پێنج هاوڵاتییەکی عێراقیدا، یەکێکیان جگەرەکێشە، ئەمە لەکاتێکدایە، جگەرەکێشان یەکێکە لە سەرەکیترین هۆکارەکانی مردن لە عێراق و جیهانیشدا.

عێراق هاوردەکردن و فرۆشتنی جگەرەی ئەلیکترۆنی قەدەغە دەکات 

هیندستان: نۆ پێگەمان لە خاکی پاکستان بۆردومان کرد، ئۆپەڕاسیۆنەکە بۆ بە ئامانجکردنی ژێرخانی تیرۆرە، میدیاکانی پاکستانیش دەڵێن "هیندستان هێرشی کردووەتە سەر سێ شوێنی وڵاتەکەمان"
ئەمشەو 6-5-2025، وەزارەتی بەرگریی هیندستان لە راگەیێندراوێکدا ئاماژەی بەوەکرد، "سوپای هیندستان کەمێک لەمەوبەر "ئۆپەراسیۆنی سندوور"ـی راگەیاند و هێرشی کردە سەر ژێرخانی هێزەکانی پاکستان لە ناوچە "داگیرکراوەکانی کشمیر و جاموو."
سەرچاوەکانی هەواڵ باس لەوە دەکەن، بۆردومانەکە بۆ ناوچە کشمیر بووە، لەگەڵ بۆردومانەکە کارەبای شارەکە پچڕاوە. وەزارەتی بەرگری هیندستان دەڵێت "نۆ خاڵمان کردووە بە ئامانج"، بەڵام میدیاکانی پاکستان دەڵێن "سێ شوێنمان لەلایەن هیندستانەوە کراوە بە ئامانج"، کە پەیمانگایەکی ئایینی لە شاری بەهاوالپور لە پاکستان لەنێو ئەو شوێنانەدایە کە لەلایەن هیندستانەوە هێرشی کراوەتە سەر.
لای خۆیەوە سوپای پاکستان سوێندی خوارد کە "لە کات و شوێنی گونجاودا" وەڵامی هێرشەکانی هیندستان بداتەوە.

سینەمای قەلەم

گەڕان بکە بۆ نوێترین فیلم و دراما جیهانیەکان لە سینەمای قەڵەم بە زمانی کوردی و بیانی

رۆژهەلاتی ناوەڕاست